İnşaat sektörü çöktü: Yeni zamlar yolda

Maliyet hesaplaması yapamayan sektörün daha öngörülebilir bir ortam için yatırımlarda beklemeye geçmesiyle inşaat sektörünün yılı daralmayla tamamlaması beklenirken, bu durum sektör istihdamı için de risk yaratıyor.

Türkiye ekonomisinin yaklaşık yüzde 5'ini oluşturan ve önceki yıllarda büyümenin itici güçlerinden olan inşaat sektörü, ekim ayında açıklanan son verilere göre, 1.9 milyon doğrudan istihdamla Türkiye'deki toplam istihdamın yüzde 6.3'ünü sağlıyor.

İnşaat sektörü üçüncü çeyrekte yüzde 6.7 küçülürken bunun büyümeye negatif etkisi ise 0.43 puan oldu. Sektör ilk dokuz ayı yüzde 0.1 küçülme ile tamamlamıştı.

EN ÖNEMLİ SORUN MALİYET ARTIŞI

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, "Sektörün en önemli sorunlarından biri dizginlenmesi giderek güçleşen maliyet artışı. Bir diğer önemli konu, bozulan finansman yapılarından kaynaklanan ve inşaat sürelerinde yaşanan gecikmeler" dedi.

Durbakayım, sektörün aşmaya çalıştığı bir diğer sorunun da yüksek faiz yükü olduğunu söyledi.

YILLIK YÜZDE 41.9 ARTIŞ

TÜİK verilerine göre, üretici enflasyonu Kasım'da yıllık yüzde 54.62'ye yükseldi.

TÜİK'in açıkladığı son verilere göre, inşaat maliyet endeksindeki artış ise Ekim'de yıllık yüzde 41.9 olarak gerçekleşti.

Ancak birçok ekonomist ve işdünyası temsilcisine göre, fiyat artışları reel olarak, resmi verilerin çok üzerinde seyrediyor.

"Resmi veriler inşaat maliyetlerinde son bir yılda yüzde 42 oranında artış gösteriyor. Gerçekte ise geçtiğimiz dönemdeki maliyet artışı yüzde 100’ün üzerinde gerçekleşti" diyen Durbakayım'ın verdiği bilgiye göre, inşaatların en önemli maliyet kalemlerinden nervürlü inşaat demiri fiyatları Eylül'den bu yana yüzde 70, hazır beton ise yüzde 44 artış kaydetti.

Çimento, alüminyum profil, membran, seramik gibi ürünlerde de son üç ayda yüzde 22-84 arası fiyat artışları yaşandı.

TL dün dolar karşısında 14.99'a kadar yükselerek yeni zirvesini görürken; TL'nin dolar karşısındaki bu seneki değer kaybı 14.99 rekoruna göre yüzde 50'yi aştı. TL'deki kayıpların yüzde 45 ile büyük bölümü Eylül ayı başından beri, yani TCMB'nin ilk faiz indirimi sinyalinden itibaren gerçekleşti.

''MALİYET ARTIŞI YÜZDE 60'A ULAŞTI"

Maliyetlerdeki öngörülemezlik ve nedeniyle Halkalı'da planladıkları konut projesini 2022'nin ikinci çeyreğine ertelediklerini söyleyen Babacan Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan, "Tahminlerimiz alaşağı oldu. Son altı ayda metrekare maliyetlerde yüzde 60-70 seviyelerinde artış yaşandı. Bu hiçbir matematiği kaldırmıyor" dedi.

"FİYATLARI ARTTIRACAĞIZ''

Babacan, Beylikdüzü'nde altı ay önce başladıkları bir başka projedeki tüm fizibilite çalışmaları ile yatırım öngörüsünün de altüst olduğunu belirterek, "Projeyi başlattık ancak olağanüstü maliyet artışları zorluyor. Fizibilite çalışmamızda 1 milyar liralık yatırım öngörüsü yapmıştık. Yatırım maliyetimiz altı ay içinde 1.6 milyar liraya geldi" dedi ve ekledi:

"Gerek dövizdeki artış, gerek beton, çimento, demir gibi mamullerdeki artışlar nedeniyle yüzde 60 maliyet artışı yaşadık. Şu anda piyasanın hazmetmesini bekliyoruz. Ancak belirsizlik devam ederse ya fiyatları artıracağız ya projeyi yavaşlatacağız."

Babacan, maliyet artışlarının tamamının fiyatlara yansıtılması durumunda ise vatandaşın alım gücünün bir diğer engel olarak sektörün karşısına çıkacağını belirtti.

''MALİYETLERDEKİ ARTIŞLAR SÜRECEK''

İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği Ekonomi Danışmanı Can Fuat Gürlesel ise, son gelişmelerin ardından inşaat sektörünün son çeyrekte daralma kaydetmesinin beklendiğine işaret etti.

"(Kurda) 8 liralardan 14 liralara o kadar hızlı geldik ki bu durum şu anda çok yıpratıcı olmaya başladı" diyen Gürlesel, TL'nin değerinin 2022'de de belirleyici olacağını söyledi. Gürlesel, asgari ücrette beklenen yüzde 35 civarındaki artış başta olmak üzere maliyetlerdeki artışların da süreceğine işaret etti.

2022'DE DE İNŞAATLARI OLUMSUZ ETKİLEYECEK

Gürlesel, "2022'de yüksek enflasyon ve faizler inşaat sektörünü negatif etkilemeye devam edecek. Yüksek inşaat maliyetleri yeni inşaat başlangıçlarını önemli ölçüde olumsuz etkilemeye devam edecek" dedi.

Bununla birlikte, hükümetin seçim ekonomisine yönelik atacağı bazı adımların sektöre bir miktar destek verebileceğine işaret eden Gürlesel, "Seçime yaklaştığımız bir yıl olduğu için muhtemelen inşaat sektörü ekonomi yönetimi tarafından desteklenecek bir alan olacaktır. Kamu bankaları yeni kredi paketleri, faiz indirimleri, yeni kamu destekleri, vergi ve harç indirimleri görebiliriz" diye konuştu.