OPEC dün Viyana’da toplandı ve petrol fiyatlarını yükseltip yükseltmeyecekleri de açıklığa kavuşacak. Bugün itibarıyla Suudi Arabistan’ın yaklaşımında pek değişiklik yapmayacağını belirtmesi, fiyatın da toplantı sonrası pek yükseltilemeyeceği gerçeğini ortaya çıkarmış gibi. Haziran ayından bu yana da fiyat ortalama yüzde 30 kadar düşmüş bulunuyor.
Aslında OPEC petrol fiyatlarını yükseltebilmek için kurulmuş bir karteldi! Ama OPEC bugünlerde dünyanın petrol üretiminin sadece yüzde 40 kadarını piyasaya arz etmekte, yani gücü geçmişe oranla çok azaldı. OPEC geçmişte petrol fiyatlarını yüksek tutmaya muvaffak olmuştu. 2010 yılında OPEC’in en büyük üreticisi Suudi Arabistan sadece varil başına 10 dolarcık olan üretim maliyetine dayanarak (dünyadaki en ucuz ve en kaliteli üretim onlarda idi ) ortalama fiyatı varil başına 100 dolar olan Brent ham petrolünden epey kar elde etmişti.
Üreticileri dışarıda tutabilirdi
Ancak ilginçtir, aslında OPEC’in rakipleri başta ABD olmak üzere petrol fiyatının uzun süre yüksek kalmasından esas faydalanan taraf oldu. 100 doların üstündeki fiyat özellikle ABD’de “shale oil” denen yeni ve oldukça pahalı üretimin karlı olabilmesine olanak sağladı. Zaten hem OPEC üyeleri hem de OPEC dışı ülkeler mali yapıları nedeniyle yüksek fiyatı indirecek arzı yapıp “shale oil” üreticilerini dışarıda ve atıl tutabilirlerdi, ama bunu da yapamadılar.
Bunun sonucu OPEC petrolüne talebin azalması oldu. Petrolün günlük talebi araştırma sonuçlarına göre medyada güne 29 milyon varil olarak görülüyor. Deutsche Bank, bu talep gelecek yıl da çıksa çıksa 30 milyon varile yükselir diyor. Bu şartlarda Viyana’daki 166’ncı OPEC toplantısında ise en fazla günde 1 milyon varillik bir azaltma çıkabilir diye düşünülmekte. Suudi Arabistan 1980 sonrasındaki dönemde beş yıl üretimini günde 6 milyon varil azaltmış ama, diğer OPEC ülkeleri de kandırmaca yapıp bu çabasına katılmayınca, sonunda 1985 yılında Suudi Arabistan arzını artırmış ve petrolü varil başına 10 dolara kadar düşürmüştü.
Rusya 'üretimi kısmam' diyor
Bu arada Batı ile kavga ortamında yasaklar nedeniyle sıkıntı yaşayan Rusya önümüzdeki yıl petrol üretimini kısamayacağını, ama global üretimin düşmesinin de iyi olacağını söylüyor. Rusya Rosneft’in üretime devam etmesi için emri vermiş bulunuyor, çünkü artık nakit dövize çok ihtiyaçları var. Suudi Arabistan da piyasa payını miktar olarak azaltmayacağını söylüyor. İran da üretimi kısamayacağını vurgulamakta.
Suudi Arabistan Petrol ve Doğal Kaynak Bakanı Ali al Naimi “Bu bir iş (business ) sorunu!“ diyerek siyasi bakıştan ve açık tartışmadan kaçınmakta. Ama Venezuela’da petrol Bakanlığından istifa etmiş olan Rafael Ramirez konuyu en iyi bilen biri olarak gene de OPEC toplantısında temsilci ve ülkenin ihracat gelirinin yüzde 95’inin petrolden olması nedeniyle fiyatın yükseltilmesini talep ediyor. OPEC’teki tek kadın yönetici olan D.A.Madueke shale oil olayından en çok ziyan eden ve ABD’ye ihracatı neredeyse duran Nijerya adına arzın kısılmasını ve fiyatın yükseltilmesini destekliyor ve gözü de OPEC Genel Sekreterliği’nde.
Aslında başta Çin ve Japonya olmak üzere Asya ekonomileri yavaşlayınca ve Avrupa ekonomisi de da henüz çok sağlam yere basmadığı için talep artışı kolay değil! Bu durumda da fiyat düşük kalacak gibi duruyor!
Comments
No comment yet.