“Pandeminin farklı ticari gayrimenkul tiplerine farklı etkileri olacak.” diyen Broker, Eğitmen ve Yazar Ulvi Kocailik, gayrimenkul sektörünü değerlendirerek, önemli açıklamalarda bulundu:
“Pandemi sebebiyle e-ticaret kullanım oranları çok fazla arttı. E-ticaret şirketleri belki 10 yılda gelecekleri noktaya bir yılda geldiler. Bu durumun cadde ve alışveriş merkezi mağazalarını etkileyeceğini söyleyebiliriz. Buralarda daralma olacak ya da kira yerine cirodan pay alma gibi yeni modeller gelecek diyebiliriz. Perakende tarafında mağazaların azalması, e-ticaretin artmasını bekliyoruz. E-ticaret artıyorsa başka bir ticari mülk olan lojistik ve depo ihtiyacı artacak.
Pandemi ile birlikte firmalar ve çalışanlar evden çalışmanın da mümkün olduğunu anladılar. Özellikle büyük firmalar, çok çalışanı olan hizmet sektörü firmaları birkaç aydır kaç kişi evden çalışabilir, kaç kişi ofisten çalışabilir konusunda çalışıyorlar. Bu süreç sonunda personelin bir kısmı evden çalışmaya devam edecek. Bu, ofis alanlarının küçüleceği anlamına geliyor. Belki %30-40 oranında küçülme olacak. Bu da ofis boşluk oranlarının artacağı anlamına geliyor. Dolayısıyla Mart 2021’den sonra ofis piyasasında çok hızlı yer değiştirme ve küçülme operasyonları göreceğiz. En fazla etkilenecek sektör ofis piyasası olacak.
Pandeminin başlarında dünya, çok fazla Çin’e dayalı bir tedarik zinciri olduğunu anladı ve yeni dönem için yeni planlar yapmaya başladı. Riski azaltmak adına yeni üretim alanları, depolama alanları ve yeni tedarik alanları yaratmaya başladılar. Türkiye bu anlamda çok şanslı, çünkü çok büyük bir üretim gücü var. Dolayısıyla gelecek dönemde, Avrupa’ya yakınlığımız ve kaliteli iş gücümüz nedeniyle endüstriyel sektörde bir büyüme bekliyoruz.
Sağlık sektörüne baktığımızda, son 10 yılda bu alana çok fazla yatırım yapıldığını görüyoruz. Pandemi ile birlikte tüm dünya sağlık kapasitesini test etmiş oldu. Biz de Türkiye olarak sağlık kapasitemizin ve doktorlarımızın çok iyi olduğunu bir kez daha görmüş olduk. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde sağlık turizminde de artış bekliyoruz.
Turizm sektörü pandemiden en fazla etkilenenlerin başında geliyor. Oteller boş kaldı, uçuşlar durduruldu, fakat pandemiden sonra ertelenen ihtiyacın karşılanmaya başlanması ile önümüzdeki yıllarda daha da hareketleneceğini düşünüyoruz.
Dolayısıyla ticari gayrimenkul piyasasında pandemi sonrasında mülk tiplerine göre farklı etkiler gözlemleyeceğiz. Bir kısmı azalırken bir kısmında artış göreceğiz. Ticari gayrimenkulde her zaman işlem olur. Ekonomi büyümesi demek kapasite artışı demektir, azalması demek daha az kapasite ihtiyacı demektir. Ticari mülk çalışan danışmanların ekonomiyi çok yakından takip etmesi gerekir. Ekonomiyi yakından takip ederek gelecekte ne olacağını öngörüp aksiyon alması gerekir” dedi.
Endeksa.com Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt ise, “Endeksa, yakın zamanda dükkan ve mağazalar için otomatik değer tahmini hizmetini başlattı. Yakın zamanda atölye, depolar, ofisler, plazalar ve alışveriş merkezleri gibi ticari binaların değer tahmini, sonrasında ise gelir yöntemi ile değer tahmini yapılan akaryakıt istasyonları ve oteller gelecek. Bu anlamda ticari gayrimenkul uzmanlarına katkı sağlamayı hedefliyoruz” dedi.
Comments
No comment yet.