İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırması

Türkiye'de son 12 ay içerisinde bir işte çalışmış olanların yüzde 2,3'ü iş kazası geçirdi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "2013 İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırma Sonuçları"nı yayımlandı.

İlki 2007'de yapılan araştırmanın ikincisi, Hanehalkı İşgücü Anketi ile birlikte 2013 yılı nisan, mayıs ve haziran aylarında gerçekleştirildi. Araştırma sonuçları, uygulama dönemi itibariyle istihdamda olan veya son 12 ay içinde bir işte çalışmış olan fertlerin, son 12 ay içinde herhangi bir iş kazası geçirip geçirmedikleri veya referans haftasında istihdam edilen ya da geçmişte çalışmış olanların son 12 ay içinde işe dayalı bir sağlık probleminin etkilerine maruz kalıp kalmadıklarına ilişkin bilgileri içeriyor.

Buna göre, son 12 ay içinde istihdam edilenlerden yüzde 2,3'ü bir iş kazası geçirdi. Bu oran erkeklerde yüzde 2,8 iken, kadınlarda yüzde 1,3 olarak hesaplandı. Toplam iş kazası geçirenlerin yüzde 81,6'sını erkekler oluşturdu.

İş kazası geçirenlerin sektörel dağılımları incelendiğinde, iş kazası geçirenlerin oranının en yüksek olduğu sektörün, yüzde 10,4 ile madencilik ve taşocakçılığı olduğu görüldü. Bunu yüzde 5,2 ile elektrik, gaz, buhar su ve kanalizasyon, yüzde 4,3 ile inşaat sektörü izledi.

Sektör bazındaki sonuçlar, 2007 yılı sonuçları ile karşılaştırıldığında iş kazası geçirenlerin payı madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe 0,1 puan artarken, inşaat sektöründe 0,2 puan azaldı. Elektrik, gaz, buhar, su ve kanalizasyon sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı değişmezken, iş kazası geçiren sayısında en büyük payı alan imalat sanayi sektöründe ise iş kazası geçirenlerin oranı 1,8 puan azalarak yüzde 3,3 olarak gerçekleşti.

- İş kazaları eğitim seviyesi yükseldikçe düşüyor

Son 12 ay içinde istihdam edilen 15-24 yaş grubundaki fertlerde iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 1,9 oldu. 25-34 yaş grubunda bu oran yüzde 2,3, 35-54 yaş grubunda yüzde 2,6 ve 55 ve daha yukarı yaştakilerde ise yüzde 2 olarak gerçekleşti.

Söz konusu dönemde istihdam edilen lise altı eğitimlilerin yüzde 2,8'i bir iş kazası geçirirken, genel lise mezunlarında bu oran yüzde 1,7 oldu. Çalışan lise dengi meslek okul mezunlarının yüzde 2,4'ü, yüksek öğretim mezunlarının ise yüzde 1'i iş kazası geçirdi.

İşteki duruma göre, iş kazası geçirenlerde en yüksek oran yüzde 2,6 ile kendi hesabına çalışanlarda görüldü. Bunu yüzde 2,5 ile ücretli veya yevmiyeli çalışanlar, yüzde 1,6 ile işveren olarak çalışanlar izledi. Ücretsiz aile işçisi olarak çalışanlarda iş kazası geçirme oranı ise yüzde 1,4 olarak tahmin edildi.

Meslek grupları itibarıyla, sanatkarlar ve ilgili işlerde çalışanlarda iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 4,8 ile ortalamanın üzerinde oldu. İş kazalarının en düşük gözlendiği grubu ise yüzde 0,8 ile "büro ve müşteri hizmetleri" oluşturdu.

İş yeri büyüklüğüne göre, son 12 ayda iş kazası geçirenlerin en yüksek olduğu iş yeri büyüklüğü yüzde 3,4 ile "250-499" çalışana sahip iş yerleri oldu. En fazla istihdama sahip ”1-9” kişi çalıştıran iş yerlerinde iş kazası geçirenlerin oranı ise yüzde 2,2 olarak gerçekleşti.

Son 12 ay içerisinde bir iş kazası geçirenlerin yüzde 63,7’si geçirmiş olduğu iş kazası nedeniyle belirli sürelerde işinden uzak kaldı.

- Çalışanların yüzde 2,1'i işle bağlantılı rahatsızlık yaşadı

Çalışanların yüzde 2,1'i işle bağlantılı bir rahatsızlık yaşadı. Bu oran erkeklerde yüzde 2,4 iken, kadınlarda yüzde 1,6 oldu.

Sektörel olarak incelendiğinde, son 12 ay içinde işe bağlı sağlık sorununa maruz kalanların oranının en yüksek olduğu sektörü, yüzde 5,5 ile madencilik ve taş ocakçılığı sektörü oluşturdu. Bu oran, istihdamın en yoğun olduğu tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe yüzde 2, inşaat sektöründe yüzde 3,5, toptan ve perakende ticaret, lokanta ve oteller sektöründe yüzde 2,1, imalat sanayinde yüzde 2,7, toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmet faaliyetleri sektöründe ise yüzde 2,2 olarak gerçekleşti.

İşteki durumu kendi hesabına olanların işe bağlı sağlık sorununa maruz kalma oranı yüzde 2,9 ile diğer gruplara göre yüksek oldu. Mesleklere göre en yüksek işe bağlı sağlık sorunu yaşayanların oranı yüzde 3,2 ile "sanatkarlar ve ilgili işlerde çalışanlar" grubunda gerçekleşti.

- İşe bağlı sağlık sorunları

İşe bağlı sağlık sorununa maruz kalanların yüzde 24,9'unun "sırtı veya beli etkileyen kemik, eklem ve kas sorunları"na, yüzde 20’sinin ise "stres, depresyon veya anksiyete sorunları"na maruz kaldığı belirlendi.

Son 12 ay içinde işe bağlı sağlık sorunu yaşayanlardan yüzde 50,7’si, geçirmiş olduğu sağlık sorunu nedeniyle belirli sürelerde işinden uzak kaldı.

İstihdam edilenlerden yüzde 17,1'i kaza riskine maruz kaldı.

Çalışanların yüzde 7,1'i çalıştığı işle ilgili olarak "zaman baskısı ve aşırı iş yükü" şeklinde ruhsal sağlığını etkileyen elverişsiz faktöre maruz kaldığını belirtti.