İnşaat sektöründe demir-çimento zamları tartışması!

İnşaat sektörü için son 2 yıl oldukça zor geçti. Hükümetin ve kamu bankalarının destekleriyle geçen yıl ağustos ayında toparlanma başlasa da bu defa koronavirüsle birlikte hem üretim hem de satışta gerileme yaşandı. Bu yılın haziran ayında ise kamu bankaları tekrar devreye girdi. Düşen kredi faizi ile birlikte ertelenen talep alıma döndü. Gayrimenkul sektörü yılın ikinci yarısında yaralarını sarmaya başladı ve 8 ayda 1 milyon 25 bin konut satıldı. Firmalar yeni yatırım için adım atmaya başlayınca ruhsat alımlarında da artış yaşandı. Ne var ki bu olumlu gelişmelere ‘zam tartışması’ gölge düşürdü. Konut üreticileri bu dönemde yapılan demir ve çimento zammını sert bir dille eleştirirken, demirin ton fiyatının son 3 ayda 3 bin liradan 4 bin 200 liraya geldiğini dile getirdi. Malzeme üreticileri ise fiyat artışının kaçınılmaz olduğunu, inşaat demirinin ton fiyatının KDV hariç mart ayında 395 dolarken eylülde 465 dolara kadar çıktığını söyledi.

Demir ve çimento sektörünün paydaşlarının konu hakkındaki görüşleri ise şöyle:

DEMİR ÜRETİCİLERİ: ‘HURDA VE CEVHER FİYATI YÜZDE 50 ARTTI’

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan: “Çelik ürünlerinin fiyatları dünyada belirlenmektedir. Bu fiyatların belirlenmesinde arz talep dengelerinin yanında girdi maliyetleri etkili rol oynamaktadır. Yurtiçi fiyatlarda ise ek olarak, döviz kurları da etkili olur. Son birkaç ay içerisinde en temel girdilerden olan hurda ve demir cevherinin fiyatlarında yüzde 30-50 artış yaşanmıştır. Fiyatlar, çelik sektörünün tek başına belirlediği bir durum değil, matematiksel bir ilişkiyi ifade eder. Piyasada 30 ham çelik üreticisi, 50’nin üzerinde haddehane vardır. Bu kadar oyuncunun olduğu bir durumda, piyasa şartları dışında fiyat belirlenmesi söz konusu değildir. Türkiye’de arz yetersizliği sebebiyle fiyat artışı yok, fiyatlar reel şartlardan kaynaklanmaktadır.”

ÇİMENTO ÜRETİCİLERİ: ‘FİYATLAR ŞİRKET POLİTİKALARI İLE BELİRLENİYOR’

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Tamer Saka: “Sektörde zam kararları tamamen TÇMB’nin kontrolü ve yönlendirmesi dışında olan ve şirketlerin kendi işletme politikaları gereği aldığı kararlardır. Bu konu bizim odak alanımız içinde değildir. Ancak son iki yıldır sektörde bir daralma yaşandığı aşikardır. İşletmeler bu daralmadan negatif şekilde etkilendiler. Halka açık şirketlerin bilançolarına bakıldığında operasyonel olarak zarar yazdıklarını görmek mümkün. Sektör girdi maliyetleri nedeniyle zor bir dönem yaşamakta olmasına karşın özveriyle çalışmaya, üretim yapmaya ve yatırımları hayata geçirmeye devam etmektedir. Biz ülke için çalışan, yatırım yapan, istihdam sağlayan ve ihracat yaparak döviz girdisi sağlayan rekabetçi piyasa koşullarının hâkim olduğu bir sektörüz.”

Türk Çimento Sektörünün çatı kuruluşlarından Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası (ÇEİS) tüm dünyayı etkisi altına alan zorlu pandemi sürecinde, sektörün durumu ve çimento fiyatlandırma politikaları hakkında değerlendirmelerde bulundu.

ÇEİS: Globalde Yerel Oyuncu İçin Teşvik Şart

ÇEİS Yönetim Kurulu Başkanı Suat ÇALBIYIK yaptığı değerlendirmede, çimento sektörünün en büyük motivasyonunun Türkiye’nin kalkınmasına sağladıkları katkı olduğunu vurguladı. Bu katkıyı pandemi sürecinde de kesintisiz sürdürdüklerini aktaran başkan, Türkiye’nin aydınlık yarınları için sektörün durmaksızın çalıştığını ve fedakarlıktan kaçınmadığını vurguladı.

Sektörler Arası Dayanışmaya Önem Veriyoruz

Türkiye’nin iktisadi hedeflerine ulaşması adına, birlikte iş yapılan tüm sektörler ile dayanışmaya büyük önem verdiklerinin altını çizen ÇEİS Yönetim Kurulu Başkanı Suat ÇALBIYIK, “Çimento sektörü olarak tüm stratejimizi paydaşlarımızın üretimini desteklemek üzerine kuruyoruz. Sektör olarak, yüksek maliyet artışlarından kaynaklı büyük fiyat baskılamasına maruz kaldığımız dönemlerde dahi bu tavrımızdan taviz vermedik. Türk çimento sektörü 2018 ve 2019 yıllarında, hem küçülen iç pazarında hem de büyüyen ihracatında, üretim maliyetlerinin eş zamanlı yükselişinden kaynaklı fiyat baskısına maruz kaldı. Çimento sektörü maliyet bileşenlerinin yarıya yakın kısmı yakıt ve elektrik maliyetlerinden oluşmaktadır. 2017-19 döneminde petrokok fiyatlarında yüzde 45, ithal kömür fiyatlarında yüzde 34, elektrik birim maliyetlerinde ise yüzde 76 oranında artış görülmüştür*. Öte yandan, yine aynı dönemde işçilik maliyetleri de %32 oranında artış göstermiştir. Tüm bu artışlara rağmen, TÜİK verilerine göre, ilgili dönemde yurt içi çimento fiyatlarında yüzde 8,1 oranında gerileme yaşandı. Ayrıca, BİST’te işlem gören üyemiz şirketlerin 2017-2019 ana faaliyet karlılıkları karşılaştırıldığında, sektör olarak karlılıklarda %70 civarında gerileme olduğu da tespit edilmiştir.” dedi.

Pandemi Sürecinde Zorlansak da Üretime Ara Vermedik

Tüm dünyayı etkisi altına alan pandeminin birçok farklı sektörle birlikte çimento sektörünü de etkilediğini aktaran ÇALBIYIK, “Sektör olarak birçok paydaşımızın dahil edildiği mücbir sebep kapsamının dışında bırakılmamız bizleri oldukça zorladı.

Buna rağmen, Türkiye’nin 7 bölgesine yayılmış fabrikalarımızla üretmeye ve dünyanın en ucuz çimentosunu paydaşlarımız ve halkımız ile buluşturmaya devam ettik. Bu sayede; ülkemiz için önemli bir değer olan inşaat sektörünün devamlılığına büyük katkı sunduk. TÇMB tarafından 2019 yılının Şubat ayında ODTÜ’ye hazırlatılan “Çimento ve Hazır Beton Fiyat Artışlarının Bina Maliyetine Etkisi” raporunda da görüldüğü üzere, çimentonun birinci sınıf bir yapının tüm maliyeti içerisindeki payı %2,7 ile %3,2 arasında değişmektedir. Sektörün yıllara sari fedakarlığının meyvelerini hep birlikte toplayacağımızı umut ediyor, sektörümüz ve ilişkili sektörlerinin devamlılığı için elimizden geleni yapmaya devam edeceğimizin altını çizmek istiyoruz.” şeklinde konuştu.

Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayan sektörümüzün, yurt dışı pazarlardaki gücünü koruması için markalı yerinde üretim stratejisine ve globalde yerel oyuncu olmaya odaklanması gerekiyor. Yüksek maliyet artışlarından kaynaklı büyük fiyat baskılamasına maruz kalmamıza rağmen, uluslararası rekabet içerisinde globalde yerel oyuncu çıkartmanın şart olduğuna inanıyoruz. Bu konuda devletimiz tarafından sağlanacak teşvik mekanizmalarını sektör olarak oldukça önemsiyoruz.

*Rakamlar yıllar itibari ile Piyasa Takas Fiyatı (PTF), Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) ve Kurul (EPDK) tarafından belirlenen katsayı (KBK) birim maliyetlerinin toplamını göstermektedir.