Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ile bugün gerçekleştireceği ilk yüz yüze görüşmeye ABD'nin YPG'ye silah yardımı, Fethullah Gülen'in iadesi ve ABD'de tutuklu işadamı Reza Zarrab'ın durumu gibi kritik dosyalarla ve somut sonuç alma beklentisiyle giderken, analistler ise Washington'ın bu konuda karar değişikliğine gitmesini beklemiyor.
Analistler, Türkiye'ye sunulacak güvencelerle ABD'nin "kriz yönetimi" çabasına gireceğini belirtiyor.
Trump yönetiminin ziyaretin hemen öncesinde Suriye'de DEAŞ örgütü ile mücadelede çerçevesinde işbirliği yaptığı Kürt gruplardan YPG'ye Ankara'nın çağrılarına rağmen işbirliğini kesmek bir yana "ağır silahlar verme" kararı Ankara'da tepkiye neden oldu.
Ankara görüşmede, Trump'ı bu konuda karar değişikliğine gitmeye ve "NATO müttefiki ve stratejik ortağı" olarak tanımladığı Türkiye ile YPG arasında bir seçim yapmaya zorlamaya hazırlanıyor.
Erdoğan geçen hafta Çin'e gitmeden önce yaptığı açıklamada, "Bizim görüşmemiz virgül mesabesinde değil, nokta mesabesinde olacaktır... Ziyaretimizde bunların büyük ölçüde hallolacağına inanıyorum. Ziyaretin de bir kırılma noktası olacağını düşünüyorum; bu ziyaret yeni bir milat olacaktır" demişti.
Erdoğan Çin ziyaretinde gazetecilerin sorularını yanıtlarken de "Stratejik müttefiksek ittifak içinde karar almamız lazım. İttifaka gölge düşecekse başımızın çaresine bakmamız lazım... Biz bu ittifakı Türkiye'nin aleyhine olacak yaklaşımlara boğduramayız" dedi.
'Birçok kırılmanın ilk adımı olabilir'
Cumhurbaşkanlığına yakın bir kaynak Erdoğan'ın ziyaretini değerlendirirken, "Trump ile görüşmede Suriye, Irak, DEAŞ ile mücadele, Gülen'in iadesi ve ekonomi ile de ilgili bazı başlıklar var" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
"Beklentimiz bu görüşmenin yeni bir başlangıç olması. İki ülke ilişkilerindeki sorunların onarılması, işbirliğinin artması... Eğer beklentilerden farklı bir sonuç ortaya çıkar ve Trump yönetimi sağlıklı adımlar atmazsa bu birçok kırılmanın ilk adımı olabilir."
Suriye'de DEAŞ'ın merkezi konumundaki Rakka'nın kontrolünün ele geçirilmesi için yapılacak operasyonda ABD büyük bölümünü YPG'lilerin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile hareket etmeye hazırlanıyor.
Ankara ise Washington'a PYD/YPG yerine ılımlı muhaliflerle operasyonun yapılmasını isterken, böyle bir operasyona destek vereceğini belirtiyor.
"Silah yardımı Türkiye-ABD ilişkilerine dinamit koymaktan başka bir şey değil. Zaten Obama döneminde iyice zedelenen ilişkiler tam düzelecek derken Türkiye'nin bu en büyük müttefiklerinden biriyle ayrışması son derece kötü bir işaret olur" diyen üst düzey bir yetkili ise "Trump'a bu konular belgeleriyle anlatılacak. Beklenti ABD yönetiminin Türkiye'yi anlaması ve bu yönde yeni bazı adımlar atması" dedi.
'Birtakım güvenceler sunulabilir'
Ancak analistler Rakka'yı kuşatma operasyonunun çoktan başladığına dikkat çekerek bugünkü görüşmede Trump'ın YPG'ye ağır silah yardımı kararından geri adım atmasını beklemediklerini ifade ediyor.
SETA dış politika analisti Ufuk Ulutaş görüşmenin "orta yolda buluşma" olmayacağını, ABD'nin sunacakları ile Türkiye'ye yaklaşmaya çalışacağını belirtirken, ilişkilerin birden koparılıp atılamayacak kadar köklü olduğunu ifade etti.
"Şu ana kadar Washington'ın en büyük sorunu Türkiye'ye hiçbir şey sunmamasıydı. Muhtemelen bu ziyarette birtakım güvenceler sunulabilir" diyen Ulutaş, "Rakka sonrası Rakka'nın nasıl bir yapı tarafından yönetileceği, güvenli bölge meselesi; bunlar muhtemelen daha fazla konuşulacaktır. ABD bunun sadece Rakka'ya yönelik bir operasyonun parçası olduğunu ve Türkiye ile müttefiklik ilişkilerini değiştirmeyeceğini söyleyecek ve birtakım garantiler verecek. Türkiye ise ne yaparsanız yapın PKK'ya müdahaleye devam edeceğim mesajı verecek" dedi.
'Bir daha raya oturtmak zor olacaktır'
"Burada anlaşmaya varılacağını düşünmesem bile ilişkilerin koparılması sonucuna varacağını da sanmıyorum" diyen Kadir Has Üniversitesi öğretim görevlisi Soli Özel ise "İstediğini bulamazsa Türkiye'nin yapabileceği şey İncirlik üssünü kullanıma kapamak olur. Tabii bunun sonrasını da düşünmek gerekecek. İlişkileri bir daha raya oturtmak kolay olmayacaktır" dedi.
Washington'ın geçen haftadan bu yana Türkiye'nin güvenlik endişelerine dikkat edileceği güvencesi verdiğini hatırlatan Özel, "Beyaz Saray toplantılarından çıkacak sonuç şu olur: Yerine getirilip getirilmeyeceğini şu aşamada bilemeyeceğimiz birtakım vaatler ve Türkiye'yi rahatlatacak birtakım adımların sözü verilir" dedi.
Analistlerin ortak beklentisi ABD'nin özellikle Irak'ta PKK'ya karşı verilen mücadelede Türkiye'ye daha fazla işbirliği ve istihbarat paylaşımı sözü vermesi yönünde.
Gülen'in iadesi, Zarrab ve Halkbank Genel Müdür Yardımcısı davaları
Erdoğan geçen ay Reuters'a verdiği mülakatta ziyareti değerlendirirken atılacak adımlardan birinin de Gülen'in iadesi konusu ile Reza Zarrab ve Halk Bank Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla ile ilgili olacağını söylemişti.
Ankara 15 Temmuz darbe girişiminin arkasında olduğunu belirttiği ve ABD'de yaşayan Gülen'in iadesini ya da tutuklanmasını talep ediyor. Zarrab ve Atilla ise ABD'nin İran'a yaptırımlarını ihlal ettikleri suçlamasıyla ABD'de tutuklu bulunuyor.
Cumhurbaşkanlığı'na yakın kaynak, "Darbe girişimin ardındaki Gülen'in orada özgürce kalması kabul edilemez. Bu konuda beklentimiz yönünde adım atılmasını beklemek hakkımız" sözleriyle Ankara'nın pozisyonunu dile getirdi.
Ulutaş, ABD'de hem Gülen konusunun hem de Zarrab/Atilla davalarının yargı çerçevesinde ele alınan konular olduğuna dikkat çekti ve Trump görüşmesinde ani değişiklikler ve somut ilerlemeler beklemediğini belirtti.
Özel ise "Oranın ABD olduğunu aklımızda tutacak olursak özellikle Zarrab ve Halkbank GMY konularında şu aşamada başkanın yapabileceği bir şey yok. Trump gibi bir başkanın bile yapabileceği bir şey yok" ifadelerini kullandı.
Comments
No comment yet.