Çin ve Türkiye Demir Piyasaları

EMTİA FİYATLARINDA ÇİN GERÇEĞİ
2004-2014 yılları arasında dünya Çin ekonomisinin muhteşem büyümesini takip etmek zorunda kaldı. 2004’te sadece 2 trilyon dolar seviyesinde olan Çin’in GSMH’si 2014’e geldiğimizde 10 trilyon dolara yükseldi. Yani 5 kat arttı. Bu muhteşem yükseliş Çin’i dünyanın en büyük 2. ekonomisi haline getirirken diğer yandan da bu ekonomiyi besleyen ülkeler ihya oldu. Neden mi? 10 sene sonunda Çin, dünyada üretilen birçok emtianın (demir, çelik, bakır, alüminyum gibi) nerede ise yüzde 50’sini tüketir hale geldi. Bu emtia ürünlerini satan ülkelerde de, Çin’le beraber aynı dönem içinde benzer ekonomik mucizeler oluştu.

KRİZ SONRASI ÇİN ELİNDE ATIL STOKLA KALDI
Lehman krizi sonrası diğer ülkeler gibi Çin’in büyümesi hızla geriledi. Hatta 2015’te kaydedilecek olan yüzde 6.7’lik büyüme son 30 senenin en düşük büyümesi olacak. İşin daha kötüsü Çin’in yeniden 2 haneli büyüme rakamlarına orta vadede ulaşması pek mümkün görünmüyor. Yani Çin mucizesi sona erdi!

Ancak bu sorun sadece 1.5 milyar Çinlinin derdi değil.

Çin, büyümesi hızla gerilemesine rağmen bazı emtia ürünlerinde tükettiğinden daha fazla stokla baş başa kaldı. Hatta başta demir - çelik olmak üzere bazı ürünlerde son 10 yılda artan tüketimi karşılamak için o kadar yatırım yapılmış ki, ekonomi soğumasına rağmen Çin’in üretimi devam ediyor.

Gelin demir - çelik sektörü üzerinden konuyu biraz daha açalım..

Türkiye’nin ham çelik üretimi 2012’de yaklaşık 36 milyon ton mertebesindeymiş. 2015’te tahmini olarak bu miktarın 31 milyon tona düşmesi bekleniyor. Kabaca yüzde 8’lik bir üretim azalması. Bir başka ifadeyle Türkiye ham çelikte yüzde 67 kapasite kullanım oranından yüzde 54’lere gerilemiş olacak. Bir başka istatistik daha, 2012’de Türkiye çelikte 5.3 milyon ton net ihracatçı durumdayken 2015’te 4.7 milyon ton ithalatçı olmuş durumda. Türkiye ekonomisi soğuyunca üretimi düşürmüş. Buraya kadarını anladık. Ama üretim kesintisi neden nette ithalatçı olacak seviyeye kadar gerilemiş?

SEBEBİ ÇİN VE RUSYA
2012 yılında Türkiye Çin’den sadece 175 bin ton çelik ithalatı yaparken 3 sene sonra bu ithalat tam 2.5 milyon tona çıkmış. Diğer yandan Rusya’dan da yassı mamul ithalatı yapıyoruz. 2012’de 1 milyon ton yassı çelik ithalatı yaparken 2015’te bu ithalat 2 milyon tona çıkmış.

Çin ve Rusya kriz sonrası ekonomileri hızla soğuyunca ellerinde kalan (Çin’in elinde net 75 milyon ton, Rusya’nın elinde net 20 milyon ton ihraç edilecek çelik var) ürünü başta Türkiye olmak üzere büyümeye devam eden bölgelere (Ortadoğu dahil) ihraç etmenin yollarını arıyor. Hem de fiyat kırarak!

Eğer Çin ve Rusya’nın devlet teşvikli çelik üretimini bir de fiyat kırarak ülkemize satmasını engellemezsek yakın zamanda üzerinde konuşmamız gerekecek bir demir - çelik sektörümüz kalmayabilir. Benden uyarması..

Kaynak:  Cüneyt Başaran - Bloomberght