Kurban bayram öncesi TBMM’ye verilmesi beklenen Torba Yasa Teklifi, son anda alınan bir kararla bayram sonrasına bırakıldı. Teklifin bu hafta içinde TBMM’ye verilmesi bekleniyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bir süredir çalışmaları yürütülen yeni reform paketine Orta Vadeli Program'da yer alan hedefler doğrultusunda son şekli verildi.
Paket, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in her fırsatta dile getirdiği, "Hedefimiz vergide adalet ve etkinliği sağlamak için vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamak" mesajı doğrultusunda hazırlandı.
TBMM’ye sunulması planlanan pakette, vergi adaletinin güçlendirilmesi, sermayeye yönelik vergi uygulamaları getirilmesi ve doğrudan vergilerin payının artırılması için düzenleme önerileri bulunuyor.
Çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisi uygulamasını devreye alacak Bakanlık, doğrudan vergilerin payını artırmak için yerel asgari kurumlar vergisi ve asgari gelir vergisi modelini de getirecek.
Pakette yer alan bazı başlıklar şöyle:
Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yeni bir bölüm açılarak, çok uluslu şirketlerden asgari kurumlar vergisi (küresel asgari kurumlar vergisi) alınacak.
Başta AB ülkeleri olmak üzere 30'dan fazla ülkede yasalaşan küresel asgari kurumlar vergisinde, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon avro eşiğini aşan çok uluslu şirketlerin düşük vergileme yapılan ülkelerdeki şube, iştirak ve iş yerleri asgari yüzde 15 kurumlar vergisine tabi tutuluyor.
Bu şirketlerin faaliyette bulunduğu ülkede ödenen kurumlar vergisi yükü yüzde 15'ten aşağıdaysa uygulamayı yasalaştıran ülkeler, ilgili ülkenin almadığı vergi farkını tahsil edebilecek. Asgari kurumlar vergisi uygulamasına geçmeyen ülkeler, vergileme haklarını bir başka ülkeye devretmiş oluyor.
Türkiye'de nihai ana işletmesi yurt dışında bulunan 1024 grup yer alırken bunların ülkede 2 bin 134 işletmesi bulunuyor.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yaklaşık yarısının zarar beyan ettiği ya da hiç matrah bildirmediği halde yüksek cirolarla faaliyetlerini sürdürdüğü belirlendi. Bu konuda AB ve OECD uygulamalarını da inceleyen Bakanlık, mükelleflerin beyanları ile hasılat ve ödeme güçlerinin birbirleriyle kıyaslandığı hibrit bir model hazırladı.
Ödenecek kurumlar vergisi, beyan edilen kazancın indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarının belirli bir oranı ile gelir tablosundaki kazancın belli bir oranı matrah olarak kabul edilerek bulunacak vergiden yüksek olanı esas alınarak belirlenecek.
Ödenen asgari kurumlar vergisi, izleyen 5 hesap döneminde işletmelerin bundan daha yüksek vergi ödemeleri gerektiği dönemlerde, ödenecek vergiden mahsup edilecek.
Bazı istisnalar (iştirak kazançları, emisyon primi kazançları gibi) asgari vergi hesaplamasında kazançtan indirilerek dikkate alınacak.
Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması yapan mükelleflerin hakları korunacak. Yeni işe başlayan mükellefler 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
Asgari gelir vergisi de geliyor
Gerçek usulde vergilendirilen ticari, zirai ve serbest meslek kazançlarına da asgari gelir vergisi uygulaması getiriliyor. Gelir vergisi mükelleflerinin önemli bir kısmının zarar beyan ettiği veya beyanları ile hasılatları arasında önemli uyumsuzluklar olduğu görüldü. Bu konuda da yeni bir model kurulacak.
Buna göre, mükelleflerin beyan edecekleri kazanç, gelir ve kazanç bildirimi tablosundaki getirilerinin belirlenecek bir oranından az olamayacak.
Serbest meslek kazancı elde edenlere ise ayrıca bir çıpa planlanıyor. Bu mükelleflerin beyan edileceği kazanç brüt asgari ücretin yıllık tutarının altında olamayacak.
Hasılat üzerinden ödenen asgari vergi farkının izleyen 5 hesap döneminde mahsubuna izin verilecek. Yeni işe başlayanlar 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
YİD ve KÖİ projelerine yüzde 30 kurumlar vergisi
Türkiye'nin büyük yatırımlarından elde edilen kazançlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak.
Kurumlar vergisi oranı, reel sektör için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olarak uygulanıyor.
Banka ve finans kurumlarında olduğu gibi, yap-işlet-devret (YİD) modeli ile kamu-özel işbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında faaliyet gösteren kurumların buralardan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranının yüzde 25 yerine yüzde 30 olması öneriliyor. Bu düzenlemenin de vergi adaletinin güçlendirilmesine ve dolaysız vergilerin payının artırılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.
Asgari kurumlar vergisine hangi sebeple ihtiyaç duyuldu?
2023 yılı sonu itibariyle 1.143.344 kurumlar vergisi mükellefi bulunuyor.
Maliye’nin 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannameleri üzerinde yaptığı analize göre, 1.143.344 kurumlar vergisi mükellefinin yaklaşık yarısının zarar ya da matrahsız beyanname verdiği, bu mükelleflerin 5,7 trilyon TL gibi bir bilanço karı, 60 trilyon TL hasılatı olduğu tespit edildi.
Torbadaki asgari kurumlar vergisi düzenlemesi nasıl?
Torba Yasa Teklifi ile, bazı AB ve OECD ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de asgari kurumlar vergisi (minimum tax base) uygulamasının getirilmesi öngörülüyor.
Teklif edilen düzenlemeye göre; asgari kurumlar vergisi;
- Tahakkuk eden kurumlar vergisi,
- İndirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının yüzde 10’u olarak hesaplanan asgari vergi
- Beyan edilen hasılatın yüzde 2’si (Banka ve finans kurumlarında aktif toplamının yüzde 2’si) matrah kabul edilerek yüzde 10 oranında hesaplanan asgari verginin,
yüksek olanından az olamayacak.
Yani, asgari kurumlar vergisinin hesabına iki farklı kriter getiriliyor: Birincisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’u, ikincisi ise, beyan edilen hasılatın %2’sinin (Banka ve finans kurumlarında aktif toplamının %2’si) %10’u.
Dolayısıyla, şirketlerin kendi beyanlarına göre hesapladıkları kurumlar vergisi;
- İndirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’u olarak hesaplanan asgari vergiden veya
- Beyan edilen hasılatın % 2’si (Banka ve finans kurumlarında aktif toplamının %2’si) matrah kabul edilerek % 10 oranında hesaplanan asgari vergiden
düşük olamayacak, düşükse, yüksek olanı o yıl için hesaplanan kurumlar vergisi olarak kabul edilecek
Asgari gelir vergisinin demir çelik sektörüne etkisi
Sektör paydaşları yaptıkları ilk yorumlarda asgari gelir vergisinin demir çelik sektörünü daha da sıkışmış bir pozisyona sokabileceğini öngördüğünü aktardı.
Piyasa temsilcileri; 'Bu durum demir çelik sektörü için çok ciddi bir vergi problemi doğurur. Toptan satış yapan pek çok şirket % 1 cironun altında kar marjı ile çalışmaktadır,
% 2 vergi alınması, toptan demir ticaretini tamamen durdurabilir. Ayrıca yasa 2024 yılı başından itibaren uygulanır ise, rakamlar çok daha fazla miktarlara ulaşacaktır. Şirketler bu kadar rakamda gelir elde etmese de % 2 asgari kurumlar vergisini ödemek zorunda kalacaklar. Bu durumun zaten durgun olan çelik sektörünü daha da zora sokabileceğini düşünüyoruz' şeklinde açıklamalar yaptı.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı