NİHAL ÖZKEN
Taner Yapı Konstrüksiyon (TAYKON), yapısal çelik alanında sadece İzmir’in değil, Ege Bölgesi’nin en büyük ve kapasiteli firması… Yurtiçi ve dışında birbirinden önemli projelerde imzası bulunan TAYKON’un Yönetim Kurulu Başkanı Taner Telcioğlu ile www.insaatnoktasi.com takipçileri için demir-çelik sektörünü ve kentsel dönüşümü konuştuk. Telcioğlu’na göre Türkiye’de kent dönüşümü değil, bina dönüşümü yapılıyor. Kısa vadeli, küçük kâr hesapları içeren bu yapıyı “rantsal dönüşüm” olarak niteleyen Telcioğlu, deprem kuşağındaki Türkiye’de inşaat sektörünün yapısal çeliğe yönelmesi gerektiğini söylüyor.
* TAYKON Çelik hakkında bilgi verir misiniz?
TAYKON Çelik 2005 kuruluşlu. Daha önce sanayi yapılarının çatı ve cephe kaplamalarıyla iştigal ediyordum. Daha sonrasında İzmir’de çelik firması açığı var düşüncesiyle bu sektöre girdik. 2005 yılından bugüne kazandığımızı hep şirkete harcayarak, şirketi büyüterek yol aldık. 12 yılda birçok proje yaptık. Ağırlıklı olarak mühendisliği, mimarisi zor olan işleri yapıyoruz. Şu an bölgede 110 kişilik ekibimizle 11 bin metrekarelik alanda gerek üretim kapasitesi, gerek makine parkuru, gerekse de sahip olduğu sertifikalar anlamında bölgenin en büyüğüz. Daha çok ihracatçılarla ve yatırımcılarla çalışıyoruz. Müteahhit profilimiz yüzde 25’lerde kalıyor.
* Kapasite olarak ne durumdasınız? Sektörünüzde neredesiniz? Yaptığınız önemli işlerden örnekler verebilir misiniz?
TAYKON şu an, gerek üretim kapasitesi gerekse de uluslararası sertifikalarıyla bölgede bir numara. Türkiye’de sektörümüzde 4-5 büyük firmada bulunan sektöre özel olarak yazılmış işletim (ERP) Süreç takip sistemimiz var. Bu da ayrıca gururumuzdur. İşin durumu nedir, ihtiyaçlar nelerdir, hepsini bu sistem sayesinde takip ve kontrol altında tutabiliyoruz. Mühendisliği bol, butik, niş işler yapıyoruz. Ki zaten alt segmentte çelik çok kullanılan bir ürün değil. Çelik cefakardır, uzun yıllar dayanır, depremde yıkılması gibi bir durum asla söz konusu değildir. Örneğin Alsancak Tam Otomatik Otoparkı bizim projemiz. Alsancak Spor Salonu’nun revizyonunu biz yaptık. Ege Park Balçova Bowling Salonu’nun çatısını biz yaptık. Manisa Stadyumu’nun iki etabını da biz yaptık. İzmir Hafif Raylı Sistemi’nin yüklenici firması Gülermak’ın –ki bizden 40 kat büyük firmadır- Aliağa’daki 30 bin metrekarelik tesisinin çelik konstrüksiyon olarak biz yaptık. Tüpraş’ta çok önemli işler yaptık, yapıyoruz. Etiyopya’da, 55 bin metrekarelik, Afrika Kıtası’nın en büyük kablo fabrikasını yaptık. Aynı ülkede 37 bin metrekarelik tekstil fabrikası kurduk. Sudan’da JTI fabrikasının genişleme projesini yaptık. Kaddafi’nin çadırından tutunda Türkmenistan ve Azerbaycan’da 7 tane stadyumun çatısına, Fransa’da onlarca çelik yapıya kadar önemli işin altında TAYKON imzası var. Türkiye’nin ilk 500’deki sanayi kuruluşları ve dünyada 15 farklı ülkede işler yaptık. Bu anlamda uluslararası bir oyuncu olduğumuzu söyleyebilirim. Sırrımız, işimizi en doğru şekilde yapmamız…
Alsancak Otomatik Otopark
* Türkiye’deki bina profilini nasıl buluyorsunuz? Kentsel dönüşüm hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kentsel dönüşümü maalesef “rantsal dönüşüm”e çevirdik. Mühendislik şunu söyler; depremin şiddetini ve nereden geleceğini bilmiyorsanız binalarınızı elinizden geldiği kadar hafif yapın. Bu bağlamda çeliğin diğer alışılagelmiş yapı malzemeleri arasında açık ara farkı ve avantajı var. Çünkü çok daha hafif ve sünektir (esnek). Betonarme binalar, daha ağır kütlelerden teşkil edildiği için depremdeki dayanım performansı çelik kadar başarılı olamıyor. Maalesef Her depremde bunu görüyoruz. Bizim gibi deprem kuşağında olan bir ülkelerin hafif yapı sistemlerine yönelmesi şarttır. Ki zaten yapısal çelik sektörü her geçen yıl gelişiyor. Çelik yapı kavramı ülkemizde yeni yeni tanınıyor. Tanındıkça yol alınacak. 10 yıl önce her 1000 metrekare yapının sadece 5 metrekaresi çelikti. Geçen yıl bu oran yüzde 5’leri buldu.
İnsanlar yapıyı kıyaslarken ön maliyetine bakıyor. Yatırımcı, çeliği betonla kıyaslıyor ve “pahalı” diyor. Evet betonarmeye göre yüzde 30 maliyet farkı var. Ama deprem kuşağında yaşıyoruz. Binaların yükünü hafifletmek olmazsa olmazımızdır. Bugün 700 ton betonla yapılabilen bir bina, 100 ton çelikle inşa edilebiliyor. İzmir’deki yapılarımız çelik olsa çok daha hafif binalar olacaktır. Genel fikir 7 kilo betonla yaptığınız işi 1 kilo çelikle yapıyorsunuz. Bir yapı düşünün 7 bin ton, bir yapı düşünün 1 bin ton. İlla ki bir depremde davranış biçimi çok çok farklı olur.
Şunu de söyleyeyim; “beton yanlıştır” diye bir şey söz konusu değil. Mühendislik hesabı doğru yapılan her şey güvenilirdir. Ancak ankastre sistem esasıyla bir bina yapmaktansa basit-hareketli mesnetlerle çözülmüş binaların olması daha güvenilirdir.
* Sektörünüzün genel değerlendirmesini yapar mısınız? Kronikleşen sorunlar var mı, varsa çözüm önerileriniz neler?
Bizim sektörel sıkıntımız 2015 yılına kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda Çelik Konstrüksiyon teknik şartnamemiz sadece iki paragraftı. Uzun yıllar uğraşlardan sonra bu sene itibarıyla yeni yapısal çelik şartnamesi yeni işlerde devreye girdi. Eylül ayında da devam eden projeleri kapsamak kaydıyla kapsamı genişletildi. Artık en azından kamu işlerinde ciddi bir teknik şartnamemiz var. Bizim derdimiz şu; yatırımcı, müteahhit, projeci maalesef büyük çoğunluğu çeliği bilmiyor. Çelikçiyle demirci arasında en basit tarifi ile fark şu: Çelik konstrüksiyon firması mecbur kalmadıkça şantiyeye hiçbir şekilde kaynak makinesi götürmez. Bütün birleşimleri cıvatalı, somunlu modüllerdir. Demirci bulduğu yerde keser, biçer, kaynatır. Kaynak işlerinin şantiye ortamında kontrolsüz olarak yapılması başlı başına bir sorundur.
Bir de eğitimli ara eleman sıkıntısı çok var. Bizim sektörümüz hata kabul etmemektedir. Lego gibi. 100-150 konteynır ürünü dünyanın herhangi bir ülkesine gönderiyorsunuz ve malzemelerden bir parçanın kaybolması veya eksik olması büyük sıkıntı yaratıyor. Tek tek cıvatasına, somununa kadar binlerce parça birleştiriyorsunuz ve çok küçük toleranslarda çalışmanızı gerekiyor. Dolayısıyla hata yapmayan nitelikli personelin önemi çok büyük.
* Çelik maddesi açısından Türkiye ne durumda?
Kötü durumda. Bizler maalesef üretip geliştirmekten çok kopyalamayı seven bir toplumuz. Ülkemizin ihtiyacı olan inşaat demirinin 15 katına yakın fazla inşaat demiri üretiyoruz. İhtiyacımız olan yapı çeliğinin ise yüzde 30’unu üretebiliyoruz. “Dünyanın yedinci büyük çelik üreticisiyiz” diyoruz ama dünyanın yedinci büyük çelik ithalatçısı konumundayız. Üzülerek söylüyorum; fabrikamızı dolaşsak, 100 kilo çelikten 30 kilosu yerlidir, 70 kilosu ithaldir. Büyük profilleri üretemiyoruz, çünkü sektörel olarak doğru yapılanmamız yok. Geçen sene ilk defa çelik sektörümüz cari açık verdi.
Öte yandan fiyatlardaki sık iniş-çıkışlar da çok büyük bir problem. Avrupa’da dört dönemde bir değişiyor. Firmalar, “30 gün sonra şu kadar zam yapacağız” diyorlar.
Bizde ise fiyatlar saat saat değişiyor. Firmalar ürettiği şeyin fiyatına hakim olamıyor. Bu suni hareketlilik ekonomimize çok büyük zarar veriyor. Bir ürünün fiyatı günlük değişiyorsa, o ülkenin o sektörde kalkınabilmesi mümkün değildir. Pek çok resmi iş yapan müteahhit bu nedenle batıyor.
* Yapısal çelik sektörü ne durumda?
Beş yıl önce İzmirli sanayiciler yapısal çeliği asla düşünmüyorlardı. Bugünse önde gelen sanayi kuruluşları artık yapılarını çelik olarak tasarlıyorlar. Betonarme yapı 1 milyon liraya mal oluyorsa, çelik yapı 1.2-1.3 milyona mal oluyor. Binanıza en az 2-3 milyonluk makine koyuyorsunuz. Toplam yatırımınıza baktığımızda 4 milyon olan yatırımda 200 bin lira yüzde 5’tir. Bu yüzde 5’i verip, depremde kendinizi güvende hissetmek mi esastır? Deprem kuşağındaysanız, daha dayanıklı, daha sünek, daha esnek materyaller kullanmanız gerekir. Bugün İran’da bile apartmanların yüzde 80’i çelik konstrüksiyon.
Kentsel dönüşümde örneğin; yıktım döktüm aynı binanın biraz daha standartları yükseltilmişini yaptım. Binayı hafifletip yapısal çeliği ön plana çıkarsak, ülkemizdeki yapısal çelik ihtiyacını artırsak, üreticileri bunlara yönlendirsek, üçüncü dünyanın inşaat demiri taşeronluğunu yapmaktansa kendi ülkemizin çelik ihtiyacını karşılayacak üretime yönelsek, katma değer yaratsak daha iyi değil mi?
* Firma olarak 2017’den beklentileriniz neler?
Firmaları ne yatırım ne de yanlış iş batırır. Firmalar doğru nakit akışını sağlamazsa batar. Yılların tecrübesi ile çok dikkatli adımlar atıyoruz. Ancak ülke riskini, bölge riskini, siyasi riski, konjonktürel riskleri yüzde 100 öngörebilmemiz mümkün değil. Her gün bir yerlerde bombalar patlarken, her gün terör olayları yaşanırken, “2017’de şunu düşünüyoruz” demek kolay değil.
2017’de partner firmamızla Fransa’da enerji sektöründe iş yapacağız. Fransa bir kanun çıkardı. Ülke genelindeki çiftçiler, her 10 dönümlük alanın yüzde 5’lik kısmına depo yapabilecek. Traktör, alet edavat buralara konulacak. Depo çatılarına fotovoltaik paneller ile kaplanacak ve devlet bu panellerden sağlanan elektrik enerjisini belli bir ücretle almayı taahhüt ediyor. Yaklaşık 130 depoyu biz yapacağız. 2017’de ilk altı ayımız Fransa’da geçecek. İzmir’de de ihracatçı olan üretici birkaç firmanın yeni yatırımları ile ilgili görüşmelerimiz var.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı