Şirketlerin Bağımsız Denetim

 Şirketlerin bağımsız denetime tabi olup olmadığının belirlenmesinde tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte aktif toplamına, yıllık net satış hasılatına ve çalışan sayısına ilişkin ölçütler dikkate alınacak. 
     Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar, 1 Ocak 2013'ten geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi. 
     Usul ve esaslar, şirketlerin bağımsız denetime tabi olmasına, bağımsız denetimin kapsamından çıkmasına ve ilk uygulamaya ilişkin hususları kapsıyor. 
     Buna göre, şirketlerin denetime tabi olup olmadığının belirlenmesinde tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte aktif toplamına, yıllık net satış hasılatına ve çalışan sayısına ilişkin genel ölçütler şöyle belirlendi: 
     Aktif toplamı: 150 milyon lira ve üzeri 
     Yıllık net satış hasılatı: 200 milyon lira ve üzeri 
     Çalışan sayısı: 500 çalışan ve üzeri 
     Bakanlar Kurulu Kararına göre, şirketlerin denetime tabi olması için bu üç ölçütten ikisini üst üste iki hesap dönemi sağlaması gerekiyor. Birbirini takip eden hesap dönemlerinde sağlanan iki ölçütün aynı ölçütler olması şartı bulunmuyor. 
     
     -Esas alınacak finansal tablolar- 
     
     Denetime tabi olunup olunmadığının belirlenmesinde, şirketler ile bu şirketlerin bağlı ortaklıkları ve iştiraklerinin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı hesaplanırken, vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan son iki hesap dönemine ilişkin bilanço ve gelir tablosu dikkate alınacak. 
     Yurtdışında bulunan bağlı ortaklık ve iştiraklerinin, varsa denetimden geçmiş uluslararası muhasebe standartlarına uygun finansal tabloları, olmaması halinde tabi oldukları mevzuat uyarınca hazırladıkları finansal tablolarına bakılacak. 
     Aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatının hesabında, varsa şirketin bağlı ortaklıklarının ve iştiraklerinin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı da dikkate alınacak. 
     Bağlı ortaklıkları veya iştirakleri bulunan şirketlerin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı tutarının hesabında şu işlemler yapılacak: 
     ''-Aktif toplamının hesabında, şirketin kendi aktif toplamından, bağlı ortaklıklarının ve iştiraklerinin kayıtlı değerleri çıkarılacak. Bulunan tutara, bağlı ortaklıklarının aktif toplamının tamamı ve iştiraklerinin aktif toplamından kendi iştirak hissesi payına düşen kısmı eklenecek. 
     -Yıllık net satış hasılatının hesabında, şirketin kendi yıllık net satış hasılatına bağlı ortaklıklarının yıllık net satış hasılatının tamamı, iştiraklerinin yıllık net satış hasılatından kendi iştirak hissesi payına düşen kısmı eklenecek. 
     -Grup içi işlemlerden doğan varlık, borç, gelir ve giderlerden, bağlı ortaklıklarla olanların tamamı, şirketin ve bağlı ortaklıkların doğrudan iştirakleriyle olanlarının ise hisselerine düşen payı elimine edilecek. Grup içi işlemlerin kısmen veya tamamen elimine edilmesi ihtiyari olacak.'' 
     Şirketlerin bağlı ortaklıkları aracılığıyla dolaylı olarak sahip oldukları bağlı ortaklıklar ve iştirakler de şirketin bağlı ortaklığı ve iştiraki olarak değerlendirilecek. 
     Şirketlerin veya bağlı ortaklıkların iştiraklerinin sahip olduğu bağlı ortaklıklar ve iştirakler, ilgili iştirakin finansal tablolarındaki değerleri üzerinden dikkate alınacak. Bu sebeple, şirketin veya bağlı ortaklıkların iştiraklerinin bağlı ortaklıkları ve iştirakleri eliminasyon işlemlerine dahil edilmeyecek. 
     Aktif toplamının ve yıllık net satış hasılatının hesabında, şirketin yurtdışındaki bağlı ortaklıklarının ve iştiraklerinin aktif toplamları ve yıllık net satış hasılatı da dikkate alınacak. 
     
     -Çalışan sayısının hesaplanması- 
     
     Şirketin çalışan sayısının belirlenmesinde, muhtasar beyannamede bildirilen aylık toplam çalışan sayısının yıllık ortalamasına bakılacak. Söz konusu yıllık ortalama, aylar itibarıyla aylık çalışan sayılarının toplamının 12'ye bölünmesiyle elde edilecek. Çıraklık ve mesleki eğitim sözleşmesi kapsamında şirkette mesleki eğitim gören çıraklar ve staj yapan öğrenciler çalışan sayısının hesabında dikkate alınmayacak. 
     Ortalama çalışan sayısının belirlenmesinde, ana ortaklığın ve bağlı ortaklıkların hesaplanan çalışan sayılarının toplamına bakılacak. İştiraklerin hesaplanan çalışan sayısı ise şirketin iştirakteki hissesi oranında dikkate alınacak. 
     
     -Denetimin kapsamından çıkma- 
     
     Denetime tabi şirketler, tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte belirtilen ölçütlerden en az ikisine ait sınırların art arda iki hesap döneminde altında kalması durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren denetim kapsamından çıkacak. Birbirini takip eden hesap dönemlerinde sınırların altında kalınan iki ölçütün aynı olması gerekmeyecek. 
     Hesap dönemi takvim yılı olan şirketler açısından, 2013 hesap dönemi finansal tablolarının denetime tabi olup olmadığının belirlenmesinde, 1 Ocak 2013 tarihinden önce sona eren son iki hesap dönemine ilişkin bilanço ve gelir tablosu kullanılacak. 
     Özel hesap dönemini uygulayan şirketler açısından; denetime tabi olunup olunmadığının belirlenmesinde, 2012 ve 2013 yıllarında sona eren hesap dönemlerine ilişkin dönem sonu finansal tabloları kullanılacak.