Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2021 yıl sonu enflasyon beklentisinde değişikliğe gitmedi. 2020 yılının ilk Enflasyon Raporu'nu açıklayan TCMB Başkanı Naci Ağbal, bir önceki raporda yüzde 9,4 olan 2021 yıl sonu için enflasyon tahmininde bir değişikliğe gidilmediğini açıkladı. Ağbal, "2021 yıl sonu enflasyonunun yüzde 9,4 olarak gerçekleşeceğini, 2022 yıl sonunda yüzde 7'ye ve 2023'te yüzde 5'e gerilemesini tahmin ediyoruz" dedi.
Gıda enflasyonu beklentisini yüzde 10,5'ten yüzde 11,5'e revize ettiklerini söyleyen Ağbal, "Döviz kurlarında son aylardaki düşüş, enflasyon üzerindeki kur kaynaklı etkilerin azalacağını gösteriyor" diye konuştu.
Ağbal enflasyon beklentilerine ilişkin şöyle konuştu:
"Enflasyonun kademeli olarak hedeflere yakınsayacağını değerlendiriyoruz. Kalıcı düşüşe ve fiyat istikrarına işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar sıkı para politikasının sürdürüleceği 2021 sonunda 9,4 olarak gerçekleşeceğini 2022 yıl sonunda yüzde 7; 2023 sonunda ise 5 seviyesine gerileyeceğini öngörüyoruz. Böylece ekim raporunda öngörülen 2021 ve 22 yıl sonu enflasyon tahminlerini koruduk. Ancak bu tahminler üzerinde yukarı risklerin belirgin şekilde önemini koruduğunun farkındayız. Güçlü para politikası duruşumuzu devam ettirmek zorundayız. TL cinsinden ithalat fiyatlarına bağlı güncelleme enflasyon tahminini 0,4 puan düşürürken birim işgücü maliyeti asgari ücret artışına bağlı 1 puan yükseltici etki yaptı. Gıda fiyatlarında öngörülen yüksek seyir tahmiin 0.2 puan yükseltirken yönetilen yönlendirilen fiyatlar tütün ürünlerinde vergi ayarlaması etkisyile tahmini 0.3 puan aşağı çekti. Sıkı parasal duruşun devamıyal enflasyon beklentilerinde öngörlüen iyileşmenin 0.5 puan düşürücü yönde katkıda bulunacağını değıerlendiriyoruz."
Ağbal'dan faiz mesajı: İndirimi için henüz erken
Ağbal, sunumunda piyasaların merakla beklediği faiz ve para politikasına ilişkin mesajında ise sıkı duruşun devam edeceğini paylaştı. Ağbal para politikasındaki sıkı duruş ile ilgili şu ifadeleri kullandı:
"Enflasyona ilişkin mevcut veriler ve riskleri değerlendirdiğimizde enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarına varma hedefi doğrultusunda para politikasını sıkı duruşuna uzun süre devam etmemiz gerektiği görülüyor. Faiz indirimi patikası şeklinde yaklaşıma girmek için erken olduğunu değerlendiriyoruz. Tüm faktörler belli noktaya gelene kadar sıkı para politikası devam edecek."
Ağbal'ın sunumundan satır başları şöyle:
2020 son çeyreğinde bazı ülkelerde uygulamaya konan salgın tedbirleri büyümedeki toparlanma eğilimlerini yavaşlatmış tedaviye yönelik olumlu gelişmeler daha hızlı ikinci yarı toparlanma beklentilerini güçlendirdi.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enflasyon düşük seyretmekte ancak risklerin ağırlıklı olarak yukarı yönlü olduğu değerlendirilmektedir.
Emtia ve talepteki iyileşmenin yanı sıra salgına karşı uygulanan parasal genişleme enflasyonist baskı oluşturma potansiyeli taşımaktadır. Bu görünüm altında ülkelerde para politikasındaki genişletici tutumun sürmesi beklenmektedir.
Gelişmiş ülkelerdeki olumlu beklentiler gelişmekte olan varlıklara yönelik risk iştahını artırmakta ve portföy girişleri hızlandığını görmekteyiz. Ülkemizde iktisadi faaliyet güçlü kredi büyümesinin desteğiyle yurt içi talep kaynaklı belirgin toparlanma gösterdi. Dördüncü çeyrekte de güçlü seyir izledi.
Sanayi üretimi perakende satış ve ciro endeksinde dördüncü çeyrekte güçlü artış görüldü. Ekonomik aktivitede görünen toparlanma sektörlerin geneline yaygınlaştı.
Sıkılaşmanın etkisiyle bir miktar yavaşlamaya işaret ediyor. Güçlü toparlanmanın en önemli belirleyicisinin ise güçlü kredi büyümesi olduğunu görmekteyiz. İkinci çeyrekten itibaren ivmelenmiş KGF 2017’ninçok ötesinde genişlemeye neden oldu.
Güçlü kredi genişlemesi firmada olduğu kadar konut ve ihtiyaç başta olmak üzere bireysel kredilerde de belirgindir. Bankalarca ikinci çeyrekten itibaren 518 milyar TL oldu kredi hacmi. Üçüncü çeyrekte uygulanmaya başlanan parasal sıkılaşmaya bağlı kredi faizleri yükselmeye başlamış ivmelenmede yavaşlama sağlandı.
Kredi genişlemesinin etkisiyle salgında belli parasal genişleme sağlandı. M2 para arzı 2020 şubat ayına kıyasla yüzde 33 artışla 833 milyar tl yükseldi. Başta bireysel krediler olmak üzer net kredi kullanımı tarihsel ortalamanın artması altın ithalatının yükseldiği turizm gelirlerinin gerilediği 2020 yılında cari açık önemli oranda yükseltti. Kasım itibariyle birikimli cari açık 38 milyar dolar
Sermaye çıkışları rezerv kaybına da yol açtı. Dış dengedeki bozulmayla artan riskler neticesinde ülke risk primi artarken döviz kurlarında bozulma oldu borçlanma maliyeti arttı. Mevduat dolarizasyonu arttı.
2020 eylüldeki yüzde 11,75 seviyesinden yıl sonu itibariyle 14,60 seviyesine yükseldi. Enflasyon ekim raporunda paylaşılan tahmin bandının üzerinde gerçekleşti. Enflasyondaki yükselişte temel mal ve gıda belirleyici oldu.
Ekim raporu sonrasındaki dönemde temel mal grubunun yıllık enflasyona katkısı 1.5 puan arttı 4.5 puana ulaştı, gıdanın katkısı 4.7 puan oldu. Enerji ile alkollü içecek grup tüketici enflasyonunu sınırladı. Giyim konaklama eğitim eğlence ve kültür gibi salgın nedeniyle talep koşullarının zayıf seyrettiği kalemlerde enflasyon nispeten düşük seyretti.
Kredi genişlemesine bağlı talebin güçlü olduğu gruplarda enflasyon yüksek seyir izledi. Alt kalemler incelendiğinde temel gıda ve dayanıklı mallarda yıllık enflasyon tarihsel ortalamaların oldukça üzerine çıktı. Çekirdek göstergelerin eğilimi de yüksek seyrediyor. Temel mallarda yüksek seyir varken hizmetlerde kademeli yükseliş gösterilirken işlenmiş gıdada riskler artıyor.
Üretici enflasyonu artış eğilimini koruyor. Döviz kurunun son dönemdeki olumlu katkısına rağmen uluslararası emtia fiyatları öncülüğünde yüksek seyir izleyen üretici fiyatları tüketici fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor. Metal ve metalle ilişkili gruplar kâğıt ve kağıt ürünleri gıda motorlu kara taşıtları temel girdilerinde enflasyon oldukça yüksek seyrediyor.
Çıktı açığı gelişimi önemli bir gösterge olarak enflasyonist baskıları etkiledi. Talep koşulları 2020 ikinci yarısında güçlü seyretmiş ve çıktı açığı göstergeleri enflasyonist düzeylere erişti. Turizm ve hizmet zayıf seyrin sınırlayıcı etkisine karşın hızlı kredi genişlemesinin uyardığı genele yayılan harcama gruplarındaki güçlü seyir etkili oldu.
Üçüncü çeyrekteki gelişmeler özel tüketim talebi milli gelir artışının oldukça üzerinde gerçekleşerek büyümeye en büyük katkıyı verdi. Turizmin sınırlayıcı etkisine rağmen kredi büyümesinin birikimli etkileri toplam talep koşulları enflasyonist düzeylerde seyrediyor. 2020 son çeyrekte iktisadi faaliyetin zirve noktasına ulaştığını ve 2021 ilk çeyrekteki yavaşlamaya eğilimine yakınsadığını düşünüyoruz.
Döviz kurundan etki de 2020 ikinci yarıda oldukça güçlendi. Döviz kurundaki gelişmelerin yansıması temelde üç ayrı kanaldan gerçekleşti. Talep maliyet ve beklenti kanalı. Döviz kuru geçişkenliği ekonominin yükselme döneminde ve kurun hızla arttığı dönemde tarihsel ortalamalardan yüksek oluyor. Son aylardaki düşüş enflasyon üzerinde döviz kuru kaynaklı etkilerin zayıflayacağına işaret ediyor.
Enflasyonun kademeli olarak hedeflere yakınsayacağını değerlendiriyoruz. Kalıcı düşüşe ve fiyat istikrarına işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar sıkı para politikasının sürdürüleceği 2021 sonunda 9,4 olarak gerçekleşeceğini 2022 yıl sonunda yüzde 7; 2023 sonunda ise 5 seviyesine gerileyeceğini öngörüyoruz. Böylece ekim raporunda öngörülen 2021 ve 22 yıl sonu enflasyon tahminlerini koruduk. Ancak bu tahminler üzerinde yukarı risklerin belirgin şekilde önemini koruduğunun farkındayız.
Güçlü para politikası duruşumuzu devam ettirmek zorundayız. TL cinsinden ithalat fiyatlarına bağlı güncelleme enflasyon tahminini 0,4 puan düşürürken birim işgücü maliyeti asgari ücret artışına bağlı 1 puan yükseltici etki yaptı. Gıda fiyatlarında öngörülen yüksek seyir tahmin 0.2 puan yükseltirken yönetilen yönlendirilen fiyatlar tütün ürünlerinde vergi ayarlaması etkisiyle tahmini 0.3 puan aşağı çekti. Sıkı parasal duruşun devamıyla enflasyon beklentilerinde öngörülen iyileşmenin 0.5 puan düşürücü yönde katkıda bulunacağını değerlendiriyoruz.
Küresel büyüme ve dış talep görünümünde salgın kaynaklı olumsuz şokun bir daha yaşanmayacağı ve Türkiye’ye yönelik risk algısında iyileşmenin devam edeceğini ele aldık. Ücretler, gıda fiyatları ve uluslararası emtia fiyatları yukarı yönlü yönetilen yönlendirilen fiyatlar ve beklentiler aşağı yönlü etkilemektedir. Bu etkileşim içinde sıkı parasal duruşun güçlü etkisinin yüzde 9,4 düzeyine gerilemesini sağlayacağını öngördük.
Fiyat istikrarına işaret eden yüzde 5 hedefine nasıl strateji ve ulaşacağımızı anlatmak istiyorum. Enflasyonun mevcut seviyesi ve riskler değerlendirildiğinde yüzde 5 hedefinden oldukça uzaktayız. Tahmin patikası içinde yüzde 5 hedefine 2023 sonunda ancak ulaşabiliyoruz. Buna ulaşmak için 2021 yılında enflasyon hedeflemesi rejimini tüm unsurlarıyla kararlı şekilde uygulayacağız. Sıkı ve ihtiyatlı duruşumuz yüzde 5 hedefine ulaşacağımız 2023’e kadar kararlılıkla sürdürülecek.
Para politikasında güçlü sıkılaştırma yaptık ve 10,25 olan oranı önce 15’e sonra 17’ye çıkardık. Enflasyon üzerindeki riskleri dikkate alarak gerekirse ilave sıkılaştırma yapacağımızı ifade ettik. Yüzde 5 hedefine varmak için PPK tüm araçları kullanmaya devam edecek. Enflasyonun tahmin ettiğimiz patikada ilerlemesini yakından izleyeceğiz mevcut verilerin yanı sıra her yeni verinin orta vadede hedef patikasından sapma riskine işaret etmesi durumunda önden ilave sıkılaştırma kararlılıkla yapılacak.
Beklentiler talep maliyet koşuların hedeflerle uyumunu yakından izleyeceğiz. Parasal duruşun sıkılık düzeyini ise şöyle tarif edebilirdik yüzde 5’e varıncaya kadar gerçekleşen beklenen enflasyon patikası ile PPK faiz güçlü bir dezenflasyonist denge gözetilerek oluşturulacak ve korunacak. Hedef utku içinde 2023 yılına kadar ülke risk priminin düşmesine TL tasarruflarının özendirilmesine döviz rezervlerinin artış eğilimine girmesine ve finansal maliyetlerin kalıcı gerilemesine katkı yapacak.
Diğer taraftan yüzde 5 hedefine ulaşmada güçlü politika koordinasyonu için mali konsolidasyon sağlanacak ve hedeflere varmada önemli girdi sağlayacak. Hukuk ve ekonomi alanında hükümetimiz tarafından atılacak reform adımları dezenflasyon sürecine beklenti kanalıyla önemli destek sağlayacak.
Ülkemiz için fiyat istikrarının önemi sürdürülebilir büyüme istihdam toplumsal refah ve adaletli gelir dağılımının ön koşuludur. Ekonomiye olan güveni artırır yatırımlar ve üretimler artarak işsizlik azalır. Kalıcı sağlarsak paramızın değerini korur tasarruf aracı olma özelliğin güçlendiririz. Ülkemizin risk primini düşürür dolarizasyon eğilimini tersine çevirir kamu ve özel sektörün borçlanma maliyetini düşürür, vadeleri uzatırız ve gelişmiş ve gelişmekte olan ülke gibi finansal sistemimizi güçlendirmiş oluruz. Fiyat istikrarının önemini aklımızdan hiç çıkarmadan kararlı ve sabırlı mücadeleye devam edeceğiz. Kalıcı fiyat istikrarının tesisi ve sürdürülebilir kılınması için tüm paydaşlarca ortak akla dayalı azimli mücadele önemini korumaktadır. Biz evimizdeki tüm araçları tam zamanlı etkili güçlü kararlı şekilde uygulamaya devam edeceğiz. Tüm tarafların sahiplendiği sürece dönüştürmek için açık samimi etkili bir iş birliği ve iletişim politikası yürüteceğiz. TOBB, TESK, TÜSİAD ve MÜSİAD tarafından yapılan destek ve işbirliği çağrısı çok önemlidir. Teşekkür ediyorum.
Tüm paydaşlarla paylaşmak ve enflasyonla mücadele konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak için ziyaretler toplantılar medya programlarını başlatıyoruz. Bu toplantılar fiyat istikrarı konusunda toplumun geneline yayılan sahiplendirmeyi beraberinde getirecektir. Toplumun tüm katmanlarının odaklanması sahiplenmesi karar alıcıların bu yönde adımları kararlı atmaları ve sonuçlarının görülmesi ve tüm fiyatlama davranış ve beklentilerin hedefe yakınsamasıyla mümkündür. Buna son derece önem veriyoruz.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı