Kentler adım adım ‘yeşil’leniyor

Bugün çevre dostu bina yapımına ilgi giderek artıyor. Yeşil bina olarak tabir edilen ‘çevreci’ yapıların tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sayıları giderek artıyor. Peki nedir bu çevreci binalar? Sizler için merak edilen tüm bu soruların yanıtlarını aradık…

Yeşil binalar, sürdürülebilir yapı malzemelerinden oluşan, su ve enerji verimliliği diğer binalardan oldukça yüksek olan; yapının arazi seçim sürecinden başlayarak yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendirilip tasarlandığı, bulunduğu doğaya özgü koşullara uygun, enerji verimli ve yenilenebilir kaynaklara yönelmiş, çevresel etkileri düşük malzemelerin seçildiği, su verimliliği sağlayan çevreci, ekonomik ve sağlıklı binalardır.

Yeşil binalar, yapılı çevrenin insan sağlığı ve doğal çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirecek şekilde tasarlanır, işletilir ve sonlandırılır. Bu da, enerjinin, suyun ve diğer kaynakların etkin kullanımı, kullanıcıların sağlığının korunması ve çalışanların verimliliğinin arttırılması; atık, kirlilik ve çevresel bozulmanın azaltılması anlamına gelir.

Ülke ekonomisine katkısı büyük

Amerika’da yapılan bir çalışma, “yeşil” veya “çevreci” olarak tabir edilen binaların enerji tüketiminde yüzde 24-50, CO2 salınımında yüzde 33-39, su tüketiminde yüzde 40 ve atıklarda yüzde 70’e varan bir düşüş sağlanacağını ortaya koymaktadır. Yeşil binalar standartları konvansiyel binalardan daha yukarda olan binalardır. Ülkedeki konut stokunun tamamen “yeşil”e dönüşmesinin, 500 milyar ile 1 trilyon dolar arasında bir ekonomi yaratacağı ifade ediliyor.

Maliyetleri yüksek değil

Yeşil binalar sanıldığı gibi yüksek maliyetli değildir. Son 10 yılda içinde yapılan yeşil binalarda maliyet farkı yüzde 4 – yüzde 14 dolayındadır. Türüne göre yapılan harcamaların geri dönüş süresi önemli farklılıklar göstermektedir. Bazı harcamalar için geri dönüş süresi 3 yıldan bile kısadır. Ancak ortalama olarak yapılan harcamalar altı yıl gibi bir sürede kendisini geri ödemektedir. Bir binanın 40-50 yıllık yaşam ömrü olduğu varsayımı üzerinden yapılan hesaplamalar, yapılan harcamaları 8 ile 12 katı enerji tasarrufu sağlanabildiği ortaya koymaktadır. Binaların yeşil olmasına hizmet eden harcamaları bir maliyet unsuru olarak değil, bir yatırım unsuru olarak görmek gerekir.

Binaların da etiketi var

Dünya’daki Ulusal Yeşil Bina Konseylerinin deneyimi, yeşil binaların yaygınlaşmasını sağlamanın en etkili yollarından birinin bu binalara bir “yeşil etiket” vermek olduğunu ortaya koymuştur. Nasıl yediğimiz yemekler veya satın aldığımız ürünler için bir “eko etiket” söz konusu ise aynı şeyi binalar için de yapmak bu binaların teşviği ve yaygınlaşması anlamında olumlu bir adımdır. Bu etiketler sayesinde bir binanın birtakım standardlar çerçevesinde yeşilliği tescil edilir. Bu standardlar aynı zamanda yeşil bina tasarlamak isteyen mimar ve mühendisler için kılavuz niteliği taşıyor.

Boşluğu ÇEDBİK dolduruyor

Bu alanda ulusal ve uluslar arası gelişmeleri takip eden Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK) ülkemizde önemli bir boşluğu dolduruyor. Enerji ve çevre duyarlılığının tasarım ve inşaata yansıtılması için altyapı oluşturacak ve eko-malzeme yapımını destekleyen Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği aynı zamanda ulusal bir çevre dostu bina sertifika sistemi gerçekleştirmeyi ve bu sistemin yasal mevzuata geçmesi için çalışıyor. Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği, dünyada varolan sertifikaları inceleyerek bu sertifika sistemlerini Türkiye’nin coğrafyası iklimi ve sismik altyapısına göre adapte etmeyi amaçlıyor. Çevre dostu teknoloji üreticilerinden bina sahiplerine kadar bütün bina endüstrisindeki sektörler için yeşil binalar ana hedefi altında birleştirici bir rol oynamayı hedefliyor.

Yeşil bina sertifika sistemleri

Dünya’da birçok yeşil bina sertifika sistemi var. Bunlardan başlıcaları 1990’da İngiltere’de ortaya çıkan BREEAM, 1998’de Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan LEED, 1998’de gelişmiş ülkelerin biraraya gelmesiyle kurulan kurulan IISBE, 2003’de BREEAM’den uyarlanarak Avustralya’da oluşturulan Greenstar, 2004’de Japonya’da ortaya çıkan CASBEE ve 2009’da Almanya’da ortaya çıkan DGNB’dir.

LEED: Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik (LEED) ABD'deki Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilen bir dizi kriterler listesidir. Sertifika; gümüş, altın ve platin olarak sınıflandırılır.

BREEAM: Bir binanın çevreye olan etkilerini basit ve ekonomik bir şekilde değerlendirebilmek ve böylelikle bu etkileri azaltabilmek için 1990 yılında oluşturuldu ve bu süreç içerisinde gelişip çok kapsamlı ve detaylı bir metod haline geldi. Şimdiye kadar dünyada 714.000 bina BREEAM sertifikası almak üzere kayıtlarını yaptırmış ve 116.000 bina da sertifikalandırılmıştır. BREEAM metoduna göre puanlama sonucu binalar farklı derecelerde geçer, iyi, çok iyi, mükemmel ve sıra dışı şeklinde sertifikaya sahip olurlar.

DGNB: Binaların planlamasında ve değerlendirilmesinde kullanılmak üzere kurulan, şartlara uyan projelerin bronz, gümüş ve altın kategorilerinde sınıflandırıldığı bir yeşil bina değerlendirme sistemidir. Şartlara uyan projeler bronz, gümüş ve altın kategorilerinde sınıflandırılmaktadırlar.

B.E.S.T-Konut Sertifikası: Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği tarafından oluşturulan B.E.S.T-Konut Sertifikası, Türkiye'de ve Türkiye koşullarına uygun olarak oluşturulmuştur. B.E.S.T Konut Sertifikasına başvuran projeler 9 farklı kategoride değerlendirilir. Projeler bu kategoriler altında uyguladıkları stratejilere göre 110 puan üzerinden değerlendirilir ve 4 farklı sertifika derecesinden biri ile sertifikalandırılır. Onaylı (46-64 puan), İyi (65-79 puan), Çok İyi (80-99 puan), Mükemmel (100-110 puan)

İŞTE SERTİFİKASI OLAN BİNALAR

Türkiye’de 495 adet sertifikalı proje bulunuyor. İzmir’de ise 7 sertifikalı proje var.