Demir nedir? Demir nerelerde çıkarılır?

Demir dünya yüzeyinde en yaygın olarak bulunan dördüncü mineral olarak geçmektedir. Ayrıca yer kabuğunda en çok bulunan element özelliğine sahiptir. Tüm dünyada üretilen metallerin ağırlıkça %95'ini oluşturmaktadır. Demir metali demir cevherlerinden elde edilerek birçok alanda kullanılır.

İnşaat sektörünün ana malzemesi olan demir; Hayatımızın vazgeçilmez elementlerinden biridir.

Fiyatında görülen değişimler sektöre yön vermektedir. Dolayısıyla dünyada en çok öneme sahip elementlerden birisi olarak tanımlanmaktadır.

Günlük hayatta çok fazla kullanılan demirin kullanım alanı sadece inşaatla sınırlı kalmıyor. Beyaz eşya sektörünün de büyük ölçüde nabzını tutan demir metali pek çok eşyanın yapımında ana madde olarak kullanılıyor.

Sanayinin birçok dalında kullanım alanına sahip olan demir, tarihsel bakımdan da insanlık için büyük bir önem kazanmıştır. Çünkü demir, eski çağlarda insanoğlunun korunmasına olanak veren bir silah olmuştur. Avcılıkta ve silah yapımında kullanılması medeniyetlerin gelişimi konusunda önemli bir konuma getirmiştir. Aynı zamanda sanayi devriminde üstlendiği rol ile de tarihin en önemli öğesi olmayı başarmıştır.

Demir nedir?

Latince’de ferrum olarak isimlendirilir ve simgesi Fe’dir. Demir elementi, doğada serbest halde bulunmayan ve doğada en çok bulunan bir metaldir. Birçok alanda kullanılan demir, doğada en çok kükürtlü ve oksijenli bileşikler halinde bulunur.

Demir elementinin kullanım alanı günümüz sanayisinde oldukça geniştir ve neredeyse birçok endüstrinin ana malzemesi niteliğindedir. Diğer metallere oranla yer kabuğunda fazla miktarda bulunmaktadır. Yer kabuğunda yaklaşık olarak yüzde 5 miktarda demir elementi çeşitli bileşikler halinde bulunmaktadır.

Demirin özellikleri nelerdir?

Beyaz ve gümüş renklerinin karışımı bir renge sahip olan demir, metal çeşitleri arasında yer kabuğunda en çok rastlanan metallerdendir.

Demire belirli oranda karbon eklenmesi durumunda miktara bağlı olarak çelik veya döküm elde etmek mümkündür.

Yumuşak bir yapıya sahip olmasından dolayı dövülerek şekil verilmesi kolay bir metaldir.

Aktif bir metal özelliğinde olması nedeniyle diğer aktif ametallerle birleşme özelliğine sahiptir.

Demir, saf iken oldukça yumuşak ve grimsi bir metaldir. Aynı zamanda reaktiftir ve kolay bir şekilde korozyona uğrayabilmektedir (paslanabilmektedir).

Güçlendirilebilir olan demir metali, elektrik ve ısı iletimi konusunda da çok iyidir. Doğal manyetik bir metaldir ve 4 allotropik formda bulunur.

Atom numarası 26’dir ve periyodik tabloda 8-B grubunda yer alır. 1538 °C’de ergime noktasına ve 2862 °C’de kaynama noktasına sahiptir. Alaşımlarda birçok metalin yapıtaşını oluşturmaktadır.

İşleme kolaylığı ve dövülerek kolay bir şekilde şekil verilebilir olması, geniş bir kullanım alanına sahip olmasına neden olmaktadır. Nemli havalarda kolay oksitlenir.

Korozyondan korumak için kaplanması veya nikel ve krom gibi elementler ile alaşımlandırılması gerekmektedir.

Demir nerelerde kullanılır?

Demir madeninin iki ana tüketim dalı vardır. Bunlardan biri yüksek fırın pik demir, diğeri de redüksiyon tesisleridir. Demir madeninin bu yüzden kullanım alanı oldukça geniştir.

Genel olarak kullanım alanları şu şekildedir:

• Çelik endüstrisinde,
• Deniz taşımacılığı sektöründe,
• İnşaat sektöründe,
• Bilgisayarlarda,
• Demir-çelik sektörünün ana hammaddesinde,
• Otomotiv sektöründe,
• Günlük hayatta kullandığımız pek çok eşyada.

Türkiye’de ve dünyada demir nerede çıkarılır?

En fazla demir üretimi yapan ülkeler ABD, Çin, Avustralya, Brezilya, Rusya, Ukrayna ve Hindistan’dır.

Türkiye’de ise birçok bölgede demir cevheri bulunmaktadır. Ankara (Bala), Kayseri (Yahyalı, Pınarbaşı) ve Malatya (Hekimhan) başta olmak üzere özelikle İç Anadolu Bölgesi’nin demir metali bakımından zengin bölgeler olduğunu söyleyebiliriz. Sivas (Divriği, Gürün ve Kangal), Kırıkkale, Zonguldak (Ereğli), İskenderun ve İzmir illerinde demir cevheri işlenmektedir.

Küresel piyasalarda demir;

Küresel finans piyasalarında yoğun bir ilgi gören demir, emtia grubunda işlem görmektedir. Ülkemizde finans piyasaları aracılığıyla yatırımı popüler olmasa bile, inşaat sektörü ile ilgilenen ve gelişmelerini takip eden kişiler tarafından tercih edilmektedir. Üstelik demirin kullanım alanlarının genişliği ve sahip olduğu önem sebebiyle yatırım aracı olarak görülmektedir. Özellikle küresel piyasalarda vadeli demir işlemleri oldukça popülerdir.

Dünyanın en büyük türev piyasaları olan Chicago Merchantile Exchange (CME) ve Dalian Commodity Exchange (DCE) demir sözleşmelerinin işlem gördüğü yerlerdir. CME aracılığıyla dolar üzerinden TIOc1 kodlu, yüksek kaliteli demir cevheri 62% Fe CFR vadeli işlemleri yapılmaktadır.